Ljubitelji kafe i slatkiša imaju stalnu dilemu – da li popiti kafu sa šećerom ili zaslađivačem, te da li napraviti kolač sa običnim šećerom ili stevijom.
Vjerovali ili ne, u rasprave ovog i sličnog tipa se redovno upuštaju zaluđenici za nutricionizam i mršavljenje.
Iako situacija u kafeteriji ne djeluje mnogo rizično, izbor između običnog ili dijetalnog gaziranog napitka se brzo nameće samo po sebi.
Za običan šećer se pretpostavlja da je cjelovitiji pošto nije napravljen u laboratoriji, ali sa toliko zdravstvenih pitanja koja se povezuju sa konzumiranjem šećera, nije čudo što ga se neki ljudi boje. S druge strane, pretpostavlja se da niskokalorijski zaslađivač vara mozak i utiče na iste metaboličke reakcije kao šećerne i ne sadrži kalorije.
Šta je bolja opcija?
Pod prirodnim šećerom se podrazumijeva mnogo više od tradicionalnog stonog šećera – postoji šećer u sirovim varijantama, šećer od kokosa, šećer od agave, med i često kritikovani visokofruktozni kukuruzni šećer. Med i melase se često biraju umjesto stonog šećera zbog svojih prirodnih svojstava, ali imaju potpuno isti glikemijski indeks kao šećer, kaže gastroenterolog i specijalista za gojaznost, dr Nitin Kumar sa Instituta za barijatrijsku endoskopiju.
“Nektar agave se ponekad hvali kao zdravija alternativa jer ima niži glikemijski indeks – što u suštini znači da sporije povećava nivo šećera u krvi – ali je i dalje veoma rafinisan i prerađen”, kaže dr Kumar.
Takođe ima visok sadržaj fruktoze, što znači da ima slična svojstva kao visokofruktozni kukuruzni šećer; oba pretvaraju šećer u mast lakše nego stoni šećer.
Niskokalorijski zaslađivači
Stvari su malo kompleksnije kod niskokalorijskih zaslađivača, uglavnom zato što ima toliko različitih vrsta koje američka Agencija za hranu i lijekove odobrava. Aspartam je najčešći sastojak koji ćete naći u prerađenoj hrani bez šećera, kao što su dijetalni gazirani napici. Takođe se prodaje u kesicama pod brendovima i 200 puta je slađi od šećera. Dr Kumar kaže da se, za razliku od drugih zaslađivača, koji najčešće samo prođu kroz organizam, aspartam metaboliše u jedinjenja koja se nalaze u prirodnoj hrani. Smatra se bezbijednim, osim za osobe sa fenilketonurijom, genetskom bolešću.
Sukraloza lako prolazi kroz organizam i ne uvećava procenat masti. Takođe je 600 puta slađa od šećera, tako da se koristi u veoma malim količinama. Skorašnja istraživanja kažu da bi čak mogao da uspori rast ćelija raka.
Stevija, koja je oko 300 puta slađa od šećera, promoviše se kao najnoviji, najzdraviji niskokalorijski zaslađivač jer potiče od biljke stevija. Ako potiče od billjke, onda mora da je dobro! Sadrži nula kalorija a dr Kumar kaže da može da dovede do nižeg nivoa glukoze i insulina nakon obroka nego šećer.
“Što se tiče dugoročnih zdravstvenih efekata korišćenja niskokalorijskih zaslađivača, Agencija za hranu i lijekove priznaje neke niskokalorijske zaslađivače (saharin, aspartam, sukralozu, ekstrakt stevije) kao ‘opšte prihvaćene kao bezbijedne'” – objašnjava dr Kumar.
“Pošto najčešće prolaze kroz organizam bez varenja (osim aspartama) i pošto su iscrpno proučavani u laboratorijama, prihvaćeni su kao bezbijedni za dugoročnu upotrebu (osim aspartama za osobe sa fenilketonurijom).”
Jedna stvar je da su bezbijedni, ali većina ljudi se okreće niskokalorijskim zaslađivačima kako bi smanjili konzumiranje kalorija.
Pa šta je onda bolje?
Konvencionalna mudrost i dalje važi; umjerenost je ključna i kod niskokalorijskih zaslađivača i kod prirodnih šećera. Za nekoga ko želi da smrša, niskokalorijski zaslađivači su vjerovatno najbolji izbor.
“Stoni šećer i modifikovani šećeri mogu da budu manje bezbijedni od zaslađivača ako uzmete u obzir da povećavaju unos kalorija i podižu nivo šećera u krvi”, kaže dr Kumar.
Za nekoga ko pokušava da kontroliše šećer u krvi i/ili smrša, zaslađivači mogu da igraju ulogu zamijene za šećer. Na kraju krajeva, ako možete da se uzdržite, najbolje je da umjereno unosite namirnice koje sadrže šećer.
“Novije medicinske studije pokazuju da su niskokalorijski zaslađivači bezbijedni, ali stoni šećer ima vijekove podataka o hemijskoj bezbijednosti”, dodaje dr Kumar.
Za stoni šećer imamo mnogo podataka o dugoročnoj bezbijednosti, ali ga treba koristiti umjereno.
S obzirom kako stoje stvari, možete da koristite i stoni šećer u kafi. Jedna kesica bijelog šećera ima 15 kalorija, a ako je ostatak vaše ishrane bez mnogo dodatog šećera, ne bi trebalo da bude problema (napomena: američko Ministarstvo poljoprivrede preporučuje ne više od 25g dodatog šećera dnevno; jedna kesica ima oko 4g). Vodite računa da pažljivo čitate deklaracije, jer kalorije se i dalje računaju.
(Izvor: Nezavisne novine)
