Amla (lat. Emblica officinalis), poznata pod imenom indijski ogrozd ili amalaki, jedna je od najistraženijih ajurvedskih terapeutskih biljaka.
Amla se koristi u indijskoj kuhinji i medicini, kao i u obliku dodataka prehrani, poput praha, ulja i kapsula. Poznata je i primjena amle u njezi kose i kože. Osim toga, pripisuju joj se mnogobrojni pozitivni i terapeutski učinci. Među njima se ističu učinci na:
- imuni sistem,
- nivo holesterola i glukoze u krvi ,
- starenje i
- antikancerogeno djelovanje.
Porijeklo i rasprostranjenost
Amla ili indijski ogrozd listopadno je drvo koje izvorno potiče iz Indije. U drevnoj indijskoj mitologiji smatralo se da je upravo amla prvo drvo koje je stvoreno u svemiru. Osim u Indiji, danas je rasprostranjena na tropske i suptropske krajeve Azije, poput Pakistana, Uzbekistana, Šri Lanke, Kine, Malezije i jugoistočne Azije.
Svi dijelovi biljke koriste se u terapeutske svrhe u tradicionalnoj medicini. Ipak, žuto-zeleni okrugli plod je najčešće korišten. Osim terapeutske upotrebe, plod se koristi i u kulinarske svrhe. U Indiji se kiseli, koristi za izradu umaka, različitih povrtnih jela ili poslastice murabbah.
Terapeutski sastojci i učinci
Najznačajniji sastojci amle i dodataka prehrani u kojima se koristi su:
- tanini,
- alkaloidi,
- fenolni spojevi (galna kiselina, elaginska kiselina, kvercetin, kamferol…),
- aminokiseline,
- ugljikohidrati,
- vitamin C.
Amla je posebno bogata vitaminom C koji je topljiv u vodi, antioksidans je i ima važnu ulogu u zarastanju rana. Sto ml soka ploda amle sadrži 478,56 mg vitamina C, što je puno više nego u soku od narandže ili limuna, i zadovoljava 500 posto dnevnih potreba za vitaminom C.
Fenolni spojevi i tanini prisutni u amli su takozvani bioaktivni spojevi koji nisu nužni za normalno funkcionisanje organizma, ali ipak imaju vrijedne pozitivne učinke na ljudsko zdravlje.
Upotreba u tradicionalnoj medicini
O učincima amle najviše se zna iz ajurvedske medicine. Amla se koristi u sklopu ajurvede kao “rasayana”, odnosno za podmlađivanje, regenerisanje i produženje života. Vrlo je rasprostranjeno korištenje i njenih pripravaka. Raspon simptoma za koje se koristi zaista je širok i uključuje:
- povišenu temperaturu,
- kašalj,
- astmu,
- gastritis,
- dispepsiju,
- konstipaciju,
- dijareju,
- hemoroide,
- kolitis,
- hematuriju,
- menoragiju,
- anemiju,
- dijabetes,
- osteoporozu,
- karcinom,
- slabost i umor,
- rano sijeđenje kose.
Takođe, primjenjuje se i u prevenciji odnosno sprječavanju pojave bolesti koje su posljedica starenja. Dakle, smatra se da učestvuje u:
- odgađanju degenerativnih procesa,
- odgađanju procesa starenja,
- pročišćavanju krvi,
- jačanju funkcija srca,
- očuvanju zdravlja očiju,
- rasta kose,
- očuvanju kognitivnih sposobnosti.
Navedeni terapeutski učinci amle pripisuju se njenom antioksidacionom, imunomodulatornom i citoprotektivnom djelovanju, za koje su najviše zaslužni upravo fenolni spojevi, tanini i vitamin C.
